W trosce o nowoczesną adwokaturę: refleksje nad potrzebą reform w procedurach wyborczych
Szanowni Państwo,
z należnym szacunkiem dla dorobku samorządu adwokackiego pochylamy się nad stanowiskiem Sejmowego Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji, które, w porozumieniu z Naczelną Radą Adwokacką (NRA), nie poparło petycji mec. Roberta Pogorzelskiego dotyczącej wprowadzenia mechanizmu protestów wyborczych w ramach zgromadzeń izb adwokackich. Ten, pozornie jednostkowy, akt skłania do głębszej refleksji nad wyzwaniami, przed którymi stoi współczesna adwokatura – od transparentności procesów po ich zgodność z oczekiwaniami nowoczesnego środowiska prawniczego.
Z perspektywy adwokata XXI wieku, operującego w dynamicznej rzeczywistości globalnych standardów i technologii, warto z uwagą przyjrzeć się tym kwestiom, by wskazać kierunki koniecznych zmian, które pozwolą adwokaturze pełnić rolę awangardy prawa.
O transparentności i dialogu – potrzeba otwarcia struktur
Stanowisko Biura Ekspertyz, poparte przez NRA, uwypukla pewne trudności
w zapewnieniu pełnej przejrzystości procedur wyborczych. Jak słusznie zauważył mec. Pogorzelski, obecne regulaminy nie przewidują mechanizmu niezależnej, zewnętrznej weryfikacji wyników wyborów. Możliwość zgłaszania zastrzeżeń w ramach zgromadzeń, choć istnieje, budzi pytania o skuteczność, skoro rozpatruje je komisja skrutacyjna, która jednocześnie nadzoruje proces wyborczy. Taki model, choć zgodny z obowiązującymi zasadami, może być postrzegany jako ograniczający możliwość pełnego zapewnienia odpowiedzialności. W dobie, gdy standardy demokratyczne wymagają klarownych i otwartych procedur, warto rozważyć rozwiązania, które wzmocniłyby zaufanie członków izb do procesów wyborczych.
Przykład wyborów do Okręgowej Rady Adwokackiej w Krakowie w listopadzie 2024 roku unaocznia te wyzwania. Grupa adwokatów, wskazując na potencjalne rozbieżności w sumowaniu głosów, napotkała odpowiedź NRA, że brak zgłoszenia uwag w trakcie zgromadzenia uniemożliwia dalsze działania. Choć stanowisko to opiera się na jednej z interpretacji obecnych regulacji, skłania do pytania, czy system, w którym kwestionowanie błędów jest ograniczone czasowo i uzależnione od organizatorów wyborów, w pełni odpowiada współczesnym standardom transparentności. Nowoczesny adwokat oczekuje mechanizmów, które pozwolą na rzetelne rozpatrzenie wątpliwości, wzmacniając tym samym zaufanie do samorządu.
Nowoczesność kontra tradycja – adwokatura w obliczu zmian
Samorząd adwokacki, jako instytucja o bogatej tradycji, staje przed wyzwaniem dostosowania się do realiów współczesności. Propozycja, by protesty wyborcze rozpatrywały sądy dyscyplinarne, została odrzucona przez NRA z argumentem, że ich członkowie, wybierani na zgromadzeniach, mogą nie gwarantować pełnej niezależności. To spostrzeżenie, choć zasadne, wskazuje na szerszy problem – brak alternatywnych mechanizmów, takich jak niezależny organ arbitrażowy, który mógłby wzmocnić bezstronność procedur. Utrzymanie obecnych regulacji, choć funkcjonalne w dotychczasowym modelu, może ograniczać zdolność samorządu do odpowiadania na potrzeby młodych adwokatów, dla których transparentność i nowoczesność są nieodłącznymi elementami profesjonalizmu.
W erze cyfryzacji, globalnych kancelarii i technologii takich jak blockchain czy sztuczna inteligencja, adwokatura nie może pozostawać w cieniu minionych epok. Współczesny adwokat, działający w międzynarodowym środowisku, oczekuje od samorządu nie tylko zachowania tradycji, ale także otwarcia na innowacje i standardy przejrzystości, które budują zaufanie społeczne. Brak mechanizmu zewnętrznej kontroli wyborów może być postrzegany jako wyzwanie w kontekście tych oczekiwań, co skłania do refleksji nad koniecznością unowocześnienia struktur.
Reforma w imię zaufania – potrzeba wyważonych rozwiązań
Kluczowym aspektem omawianej kwestii jest podejście NRA do postulowanych zmian. Prezes Rosati, odnosząc się do sytuacji w izbie krakowskiej jako jednostkowego przypadku, zdaje się sugerować, że nie wymaga on szerszych reform. Takie stanowisko, choć oparte na analizie obecnych regulacji, może nie w pełni uwzględniać znaczenia nawet pojedynczego przypadku dla zaufania do procesów demokratycznych. Odrzucenie petycji mec. Pogorzelskiego z powołaniem na wystarczalność istniejących zasad budzi pytania o to, czy obecny system w pełni odpowiada potrzebom środowiska adwokackiego.
Proponowane doprecyzowanie regulaminu, zakładające rozpatrywanie sprzeciwów w trakcie tego samego zgromadzenia, choć zmierza w kierunku usprawnienia procedur, rodzi pewne wątpliwości. Wymaga od adwokata szybkiego formułowania precyzyjnych zarzutów w dynamicznych warunkach obrad, co może być utrudnione przez presję czasu. Taki mechanizm, choć zgodny z intencją poprawy, może nie w pełni sprzyjać otwartości na krytykę i przejrzystości. Współczesny adwokat oczekuje rozwiązań, które ułatwią rzetelne rozpatrywanie uwag, wzmacniając tym samym poczucie współodpowiedzialności za samorząd.
W stronę nowoczesnej adwokatury – apel o zmiany
Petycja mec. Pogorzelskiego, podobnie jak wcześniejsze głosy krakowskich adwokatów, stanowi wyraz troski o przyszłość samorządu adwokackiego. Odrzucenie jej przez Sejmową Komisję Petycji, przy wsparciu NRA, skłania do refleksji nad tym, czy obecne podejście w pełni odpowiada wyzwaniom współczesności. Adwokatura, jako strażniczka zasad sprawiedliwości, powinna być wzorem transparentności i otwartości na dialog. Współczesny adwokat, działający w świecie dynamicznych zmian, zasługuje na system, który nie tylko szanuje jego głos, ale także aktywnie odpowiada na potrzeby modernizacji.
Wzywamy zatem do przemyślanej reformy – nie powierzchownych zmian, lecz stworzenia niezależnego mechanizmu kontroli wyborów, który odbuduje zaufanie do struktur samorządu. Niech przypadek krakowski stanie się impulsem do refleksji, a nie pretekstem do stagnacji. Adwokatura, czerpiąc z bogatej tradycji, może i powinna stać się liderem nowoczesnego myślenia o prawie, łącząc doświadczenie z otwartością na przyszłość.
Adwokat Joanna Szpiega - Bzdoń
Stowarzyszenie Forum Adwokatów
ul. Św. Teresy 12/2, 31-162 Kraków
KRS: 0001171199, NIP: 6762693424
REGON: 541660358
kontakt@forumadwokatow.pl